İhtiyacımız olan trafonun birlikte kullanılacağı sistem ve çalıştırılacağı ortama bağlı olarak harici bir kabin içerisinde konumlandırılması gerekebilmektedir. Bu durumda dikkat edilmesi gereken kriterlerden biri de IP koruma sınıfı olacaktır.
Trafonun kullanılacağı ortam şartlarına uygun olarak hazırlanması, üretilmesi için genellikle istenen özellikler ve teknik şartnamelerde belirtilen IP koruma sınıfına dikkat etmek gerekecektir. IP koruma sınıfı ürün seçiminde önemli konulardan biridir. İP koruma sınıfı ne işe yarar ve çeşitleri nelerdir bu yazımızda incelemeye çalışalım.
IP KORUMA SINIFI NEDİR?
IP koruma sınıfı, elektrikle çalışan cihazların dış etkenlere karşı dayanıklılığını belirlemek için Avrupa Komisyonu (CENELEC – Comité Européen de Normalisation Electrotechnique) tarafından geliştirilmiş uluslararası bir standarttır. Güvenli çalışma şartlarını belirtmek için elektrikli ürünlere IP kodu verilmelidir.
IP derecesi 2 veya 3 basamaklı bir sayıdır. Ancak 3. basamak IEC 60529 da yer almadığı için çoğunlukla kullanılmaz. Farklı etkilere karşı dayanıklılığı kolay ifade edebilmek için IP derecelendirmesinde her bir basamak ayrı bir etkiye karşı korumayı ve basamaklardaki sayılar korumanın derecesini belirtir.
IP Sınıflandırmasında kullanılan basamakların anlamları şu şekildedir:
1. Katı cisimlere karşı koruma,
2. Sıvılardan koruma,
3. Mekanik etkilerden koruma (IEC 60529’da yer almadığı için çok sık kullanılmaz).
1.BASAMAK
1. Çapı 50 mm (5 cm) olan katı cisme karşı koruma: Tehlikeli bölümlere elin dışı, kalın bir boru, sopa ve yaklaşık bu kalınlıktaki cisimlerin erişimine karşı koruma.
2. Çapı 12,5 mm olan katı cisme karşı koruma: Tehlikeli bölümlere parmak, dolmakalem arkası ve yaklaşık bu kalınlıktaki cisimlerin erişimine karşı koruma.
3. Çapı 2,5 mm olan katı cisme karşı koruma: Tehlikeli bölümlere tornavida, ortalama bir kablonun erkek ucu ve yaklaşık bu kalınlıktaki cisimlerin erişimine karşı koruma.
4. Çapı 1 mm olan katı cisme karşı koruma: Tehlikeli bölümlere tel, kalem ucu ve yaklaşık bu kalınlıktaki cisimlerin erişimine karşı koruma.
5. Toza karşı koruma: Tehlikeli bölümlere toz girişini zarar vermeyecek düzeylere indirme.
6. Toz geçirmez: Toz girişi tam anlamıyla engellenmiştir.
2.BASAMAK
1. Düşey olarak düşen su damlasına karşı koruma: Tavandan ya da başka bir yerden cihaza dik olarak damlayan suya karşı koruma.
2. Mahfaza 15° ye kadar eğik olarak düşen su damlalarına karşı koruma: Rüzgârlı havada yağan yağmur ve benzerlerine karşı koruma.
3. Su püskürtmesine karşı koruma: Fıskiyeden, yangın alarm suyundan gelen ya da bu şekilde geliş açısı olan sulara karşı koruma.
4. Su sıçramasına karşı koruma: Yerden sıçrayan, tavandan damlayan, rüzgarla gelen her yönden sıçrayan sulara karşı koruma.
5. Su fışkırtmasına karşı koruma: Hortumdan gelen su gibi tazyikli sulara karşı koruma.
6. Güçlü su fışkırtmasına karşı koruma: İtfaiye hortumu ve bu şiddetteki tazyikli sulara karşı koruma.
7. Suya 30 dk’dan kısa süreli daldırmalara karşı dayanıklılık: Suya düşmeye, kısa süreli su baskınlarına karşı koruma.
8. Suya sürekli daldırma etkilerine karşı koruma: Su içinde uzun süre çalışabilme özelliği.
IP koruma sınıfındaki IP kodları genellikle 2 basamaklı olduğu için 2 basamaklı olanlarını bir örnekle incelemeye çalışalım.
IP66 koruma sınıfı için;
– 1. basamağındaki ‘6’ dan katı cisimlere karşı korumasının toz geçirmeyecek seviyede olduğunu,
– 2. basamağındaki ‘6’ dan sıvılara karşı korumasının güçlü su fışkırtmasına karşı koruma düzeyinde olduğunu anlıyoruz.